Artikel 2 Ambtsinstructie voor de politie, de Koninklijke marechaussee en andere opsporingsambtenaren
De ambtenaar legitimeert zich met het legitimatiebewijs dat aan hem is verstrekt:
- bij optreden in burgerkleding ongevraagd, tenzij bijzondere omstandigheden dit onmogelijk maken, en
- bij optreden in uniform, op verzoek daartoe.
december 2012
Nationale Ombudsman
Verzoeker werd bekeurd vanwege een verkeersovertreding. De politie vroeg zijn rijbewijs, waarop verzoeker de agent verzocht om zich te legitimeren. De agent zei dat te zullen doen nadat verzoekers papieren waren bekeken. Verzoeker bleef aandringen op legitimatie, immers de ambtsinstructie voor de politie schrijft dat voor. De agent pakte het rijbewijs uit verzoekers handen, schreef de bekeuring uit en liet toen zijn legitimatiebewijs zien.
Verzoeker maakte met zijn telefoon een geluidsopname van deze gebeurtenis.
De Nationale ombudsman acht de klacht over het niet direct legitimeren door de politie gegrond wegens schending van het vereiste van professionaliteit; er was geen goede reden om het tonen van het legitimatiebewijs uit te stellen.Bron: Rapport 2011-363
februari 2011
Rechtbank Leeuwarden
Een 20-jarige inwoner van Buitenpost werd in augustus 2009 aangesproken door de politie in uniform wegens wildplassen. De agenten vroegen de jongeman naar diens ID-bewijs. Hierop gaf de jongeman aan dat hij eerst wilde dat de politie zichzelf legitimeerde. De politie voldeed niet aan dat verzoek, maar rekende de hem (hardhandig) in. De man zou zich daarbij hebben verzet en daarvoor zou hij een extra boete moeten betalen van € 150,-.
De rechter sprak de man vrij. Volgens de rechter dient een agent zich onmiddellijk te legitimeren. Die regel lijdt slechts uitzondering indien van de politie onder omstandigheden niet kan worden gevergd dat zij zich tevoren identificeren. Dat kan het geval zijn indien er sprake is van gevaar of van hectiek.
De uitspraak is principieel. De rechter legt de legitimatieplicht ruim uit en oordeelt dat bij schending van dit vereiste sprake is van onrechtmatig handelen van de politie. Het niet-naleven van de legitimatieplicht kan gevolgen hebben voor het bewijs, zoals ook in deze zaak. In de praktijk blijkt veelal niet uit de stukken dat de politie zich voorafgaande aan haar actie heeft gelegitimeerd.
bron: Anker & Anker
8 november 2006
Rechtbank Zutphen
Aanhouding verricht door opsporingsambtenaren in burgerkleding. Nu zij zich niet voorafgaand hebben gelegitimeerd, is geen sprake geweest van een optreden in de rechtmatige uitoefening van hun bediening, zoals bedoeld in art. 180 van het Wetboek van Strafrecht.
uitspraakNaar aanleiding van een artikel op geenstijl.
Voor burgers geldt de volgende regel:
Artikel 5:16a
Een toezichthouder is bevoegd van personen inzage te vorderen van een identiteitsbewijs als bedoeld in artikel 1 van de Wet op de identificatieplicht.